Arı Kovanı onların dünyalarıyla dolar. Böylece Bayan Rosa’nın Madrid’deki kafesi sadece onun için değil, üç yüzden fazla karakter -ve bu romanın okuru- için “bir dünya”dan ibaret olur.
Arı Kovanı
Yazar: Camilo Jose Cela
Çevirmen: Gökhan Aksay
Yayınevi: Jaguar Kitap
Sayfa Sayısı: 312
“Bayan Rosa, heybetli kalçasıyla müşterilere çarpa çarpa, kafedeki masaların arasında koşuşturur durur. ‘Lanet olası! Tövbeler olsun!’ diye sıkça mırıldanır. Onun dünyası kafeden ibarettir; evrenin geri kalanı ise kafenin çevresidir.”
Bayan Rosa’nın evreninin dışında yer alan kadınlar ve erkekler, birer ikişer onun dünyasına girerler: Dertli kadınlar ve dertli erkekler, birbirleriyle ve birbirlerinden konuşurlar orada. Kendileriyle birlikte acılarını, umutlarını, aşklarını ve her birinin bağlı olduğu hayatları da getirirler. Arı Kovanı onların dünyalarıyla dolar. Böylece Bayan Rosa’nın Madrid’deki kafesi sadece onun için değil, üç yüzden fazla karakter -ve bu romanın okuru- için “bir dünya”dan ibaret olur.
Ülkesinde “İspanyolcanın Cervantes’ten sonraki en önemli yazarı” olarak görülen Nobel ödüllü Camilo José Cela’nın kendisine has grotesk realizminin en yetkin örneği Arı Kovanı, Gökhan Aksay’ın İspanyolca aslından çevirisiyle…
“Arı Kovanı, İspanyol edebiyatının tartışmasız temel taşlarından biridir.”
El Pais
Celestina
Yazar: Fernando De Rojas
Çevirmen: Pınar Savaş
Yayınevi: Ayrıntı Yayınları
Sayfa Sayısı: 128
Modern İspanyol edebiyatının kurucularından olan Fernando de Rojas’ın Celestina adlı oyunu bir aşk hikâyesinin etrafında dönüyor. Rojas’ın ince üslubu keskin zekâsıyla birleşince aşk deneyimi neredeyse bütün hatlarıyla gözler önüne seriliyor oyunda. Aşk söz konusu olduğunda tutku ve hırs, sevgi ve nefret, intikam ve affetme gibi karşıt duyguların çatışma halinde olması kaçınılmazdır. Calisto isimli erkek karakterin güzeller güzeli Melibea’ya olan tutkuları cevapsız kalınca, karanlık yeteneklere sahip olan Celestina’ya müracaat edilir. Dertli âşıkları kavuşturan, bunun için türlü oyunlar çeviren, imkânsız düğümleri çözen Celestina kimdir:
Celestina terzi olduğunu söylese de gerçekte çöpçatan bir fahişeydi ve biraz da büyücülük yönü vardı. Bakireleri bulup çıkarmakta da pek maharetliydi. Öğrencilerin sırdaşıydı, rahiplerin emrindeydi. Onlara genç kızların bekâretini satıyordu. Çocukların derdine şifa bulabilmek bahanesiyle farklı evlere gidiyor ve böylece her türden insanla iletişim kurmaya çalışıyordu.
Cervantes’in “olağanüstü bir kitap” diyerek karşıladığı Celestina, kendinden sonraki edebiyat üzerinde hayli derin etkiler bırakmış; aşk ve mizah bahsinde öncü bir nitelik edinmiştir…
Tormesli Lazarillo
Yazar: Anonim
Çevirmen: Arzu Aydonat, Ertuğrul Önalp
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 88
XVI. yüzyıldaki ekonomik kriz sebebiyle İspanya’nın her köşesinde açlık ve sefalet kol gezmekteydi, bu durumun bir ahlaki çöküntüyü de beraberinde getirmesi kaçınılmazdı. İspanyol toplumundaki bu maddi ve manevi çöküntünün ortasında, 1554 senesinde, sonradan pikaresk roman adı verilecek olan yeni bir anlatı türünün ilk örneği olan Tormesli Lazarillo ortaya çıktı. Din adamlarının ahlaksızlıklarına bolca yer veren bu eser, engizisyonun hışmına uğramamak için imzasız olarak basıldı.
Sefiller, dilenciler, dolandırıcılar ve kimsesiz çocuklarla dolu bir dünyayı tüm çıplaklığıyla sergileyen Tormesli Lazarillo, dönemin İspanyol toplumuna ayna tutan bir klasik.
Hiç
Yazar: Carmen Laforet
Çevirmen: Zerrin Yanıkkaya
Yayınevi: Metis Yayınları
Sayfa Sayısı: 256
İspanya İç Savaşı’nın hemen ertesinde, gencecik bir kızın yazdığı ve 1944 Nadal ödülünü kazanan Hiç, 2004’te yazarının ölümünden sonra dünyanın her yerinde yeniden keşfedildi. On sekiz yaşındaki Andrea, öksüz kaldıktan sonra üniversite eğitimi için köyünden Barselona’ya, zenginliği ve kültürüyle hep gözünü kamaştırmış olan anne tarafından akrabalarının evine gelir. Ancak akrabaları savaş sırasında servetlerini kaybetmiş, korkunç bir yoksullukla baş etmeye çalışmaktadırlar. Genç kız bir yandan okuldaki zengin öğrenciler arasında bocalarken bir yandan da evde tanık olduğu tuhaflıklarla masumiyetini yitirmeye başlar. Karanlık, güçlü bir hayal gücü ile ince mizahı birleştiren ve bir büyüme öyküsü içinde Franko rejiminin ilk günlerini ürkütücü bir berraklıkla anlatan bu roman, pek çok eleştirmen tarafından yirminci yüzyılda Avrupa’da yayımlanan en önemli yapıtlar arasında sayılıyor.
Mucizeler Kenti
Yazar: Eduardo Mendoza
Çevirmen: Nurten Akan
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 416
Mucizeler Kenti, İspanyol yazar Eduardo Mendoza’ nın sayısız dile çevrilen başyapıtı. Mucizeler Kenti, Barselona’dır. Romanın başkişisi Onofre, pervasız, şaşırtıcı, büyüleyici, aşağılık, ama sevimli bir kişidir. Barselona’nın ve Katalan halkının tarihsel öyküsü içine ustaca yerleştirilen Onofre’nin serüvenlerini okurken, Katalan halkının yazgısıyla, insanoğlunun yazgısı arasında bir benzerlik kuracaksınız. 19. yüzyılın sonlarından başlayarak yakın geçmişe uzanan süreç içinde savaşlar ve buluşlarla değişen dünyamızda yaşanan büyük toplumsal olaylar, dinsel bağnazlıkların, toplumsal yasakların yanı sıra, başdöndürücü bir ritmle bizi toplumdışıların, sabıkalıların dünyasında gezdirecek bu romanı elinizden bırakamayacaksınız.
Sis
Yazar: Miguel de Unamuno
Çevirmen: Yıldız E. Canpolat
Yayınevi: Olvido Kitap
Sayfa Sayısı: 210
İspanyol edebiyatının dev yazarı Miguel De Unamuno’nun başyapıtlarından olan Sis, 1914 yılında yayımlandığında hem varoluşçu içeriği hem de anlatım tekniği ile büyük ilgi çekmiş; daha sonraları felsefede Sartre, Heidegger; edebiyatta Borges, Calvino gibi yazarların yapıtlarıyla zenginleşecek bir geleneğin ilk örneklerinden biri olmuştur.
Romanın ana karakteri Augusto Pérez hali vakti yerinde, yaşama dair felsefi görüşleri olan biridir. Ne var ki bir gün sokakta gördüğü Eugenia’ya âşık olmasıyla tüm dünyası altüst olur. Zaten dünyayı bir sis olarak kabul eden Augusto için her şey gittikçe daha muğlak ve anlaşılmaz hale gelir. Sadece Augusto’nun düşünceleri değil, romanın kendisi de âdeta bir düşe, bir sise dönüşerek kurmaca sanatının sınırlarını zorlar.
“Dilimizin büyük yazarı, metafiziği sezen tek İspanyol… Her şeyden önce, ölüm hakkındaki görkemli savların yaratıcısıdır Unamuno.”
Jorge Luis Borges
Yaşamak Tuhaf Şey
Yazar: Carmen Martin Gaite
Çevirmen: Ekrem Nadi Cantürk
Yayınevi: Kafka Kitap
Sayfa Sayısı: 208
1997 yılında İspanyol Kraliyet Akademisi Fastenrath Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Yaşamak Tuhaf Şey’de Martín Gaite, Virginia Woolf’u anımsatan üslubuyla, tuhaf yaşam macerasının derinlerine dalarak ölümün geride kalanlara bıraktıklarının, yalanların, geçmişi affedebilmenin ve sevgi arayışının hikâyesini anlatıyor.
“Yaşamın ne kadar tuhaf olduğunu bir tek ölüler biliyor.”
Madrid’de kütüphane arşivinde çalışan bir kadın yakın zamanda annesini kaybedince boşluğa düşer. Dengesini yeniden kurabilmenin bir yolu olarak, on sekizinci yüzyılda yaşamış bir maceraperestin muammalı hikâyesini incelediği doktora tezini tamamlamaya yönelir ancak günbegün kendini bu adamla özdeşim kurarken bulur ve karşısında bambaşka bir bilmece belirir: metaforlar.
Zihnindeki imge ve düşlemler onu ele geçirmiştir; fevriliği ve şüpheciliğiyle kararsızlığa sürüklenirken, delidolu gençlik yıllarının hatıralarıyla hesaplaşmaya başlar. Hayal dünyası onu iyi bir araştırmacı, torun, evlat ya da sevgili olmaktan alıkoyar; tüm sorumlulukları bir yana bırakıp bambaşka bir şey yapması gerekiyordur, ama ne? Bu sorunun cevabına ulaşabilmek için önce balta girmemiş hatıralar ormanında kendine yol açması gerekecektir.
“Diğer bitki türlerinden farklı olarak anı tohumları havada uzun süre süzülür ve sinek gibi vızıldadıklarını işitiriz; sesleri, onlardan kaçmaya çalışanlar için kötüye alamettir. Bazen birini yakalar daha sonra salarız, ödünü patlatırız neredeyse, ancak algılarımız bir kere açılmıştır ya, peşinden gitmeden duramayız, ta ki o irtifa kaybedip bir yere konana dek. Sonra kaderin onu sürüklediği bu kısa mola yerine belki de gizlice gideriz ve çorak toprağı işler, üstüne bir tabela çakar, bir gün geri gelip de kök salması için yolunu gözleriz. Geri gelmezse, fena; badem ağacı yeni tomurcuklanmışken don yemiştir, böyle düşünürüz. Kabul edelim ya da etmeyelim, o hatıra tarlasının bekçisi haline gelmişizdir artık.”
“Martín Gaite benliğin parçalara ayrılmasını, kalıpların anlamsızlığını, savunma ve inkâr mekanizmalarının duyuları altüst edişini özgün, asi bir üslupla ve yüzleşme dolu içsel monologlarla sorguluyor.”
Colin Greenland, The Guardian
Salamina Askerleri
Yazar: Javier Cercas
Çevirmen: Gökhan Aksay
Yayınevi: Jaguar Kitap
Sayfa Sayısı: 230
Sánchez Mazas’ın ölümden nasıl kurtulduğunu ve savaş günlerinde neler yaşadığını araştıran Javier Cercas, bir boyut daha geliştirerek romanın yazılışını da anlatı unsuru olarak ustalıkla kullanıyor.
Salamina Askerleri, dünya edebiyatının en önemli modern klasiklerinden biri…
“Olağanüstü bir kitap… Uzun zamandır okuduklarım arasında en iyisi…”
Mario Vargas Llosa
“Baştan çıkarıcı doğrudan anlatımı ve zarafetiyle Javier Cercas, modern Avrupa edebiyatındaki birçok büyük romanın en büyük temalarından birisi olarak karşımıza çıkan, gündelik hayatımızda hakikati bulma çabasını ve tarihle yüzleşmeyi kıvrak zekâsının emrine veriyor. Cercas’ın, sonunda böyle olduğuna çoğunlukla bir kere daha hak verdiğimiz inanılmaz hikâyeleri var. Yine harika bir roman yazmış.”
Susan Sontag
“Mükemmellik derecesinde iyi işlenmiş bir kitapla, epik romanın gereken tüm özelliklerini tek başına vermeyi başarıyor Cercas.”
Alberto Manguel
Fuenteovejuna
Yazar: Lope de Vega
Çevirmen: Saliha Seniz Coşkun Adıgüzel, Esra Kılıç
Yayınevi: İş Bankası Kültür Yayınları
Sayfa Sayısı: 136
Lope de Vega (1562-1635): İspanyol edebiyatı Altın Çağı’nın en önemli oyun yazarıdır. Eserleri döneminin yeni türü comedia ile özdeşleşmiştir. Günümüzde Komedi Yazmanın Yeni Sanatı adlı incelemesinde kendi oyunlarını nükteli bir dille savundu, comedia türünü temel tanımına kavuşturdu. 1619 yılında Madrid’de yayımlanan Fuenteovejuna yazarın en meşhur oyunlarındandır. 1476’da İspanya’nın Córdoba eyaletinde yaşanan bir köylü ayaklanmasından esinle kaleme alınan oyun, zalim efendilerine başkaldıran Fuenteovejuna köylülerinin öyküsünü anlatır. Lope de Vega’nın bu çarpıcı oyunu Türkçede ilk defa Hasan Âli Yücel Klasikler Dizisi’nde okurla buluşuyor.
Tersane
Yazar: Juan Carlos Onetti
Çevirmen: Suna Kılıç
Yayınevi: Alef Yayınevi
Sayfa Sayısı: 248
Beş yıl önce Santa María’dan kovulan Larsen, namı diğer “ceset toplayıcı,” Jeremías Petrus AŞ’ye ait Tersane’nin genel müdürlüğünü üstlenmek üzere bir gün kente geri döner. İyi bir maaşın yanı sıra Petrus’un güzel kızı Angélica Inés ile evlenip ihtiyarın mirasına konmak, nehir kenarındaki görkemli malikâneye yerleşmek, zorluklarla, acılarla geçen hayatını toparlamak ister. Başta ihtiyar Petrus olmak üzere, işler hâlâ gayet iyi yürüyormuş gibi çalışan idari müdür Gálvez, Tersane’nin arka tarafındaki küçük evde yaşayan hamile karısı, teknik müdür Kunz, hepsi Tersane’nin cisim bulduğu tuhaf bir kendini aldatma ruh halinde, ama hep bir umut ışığı altında kendi çöküşlerine doğru gitmektedir.
Kent ve Köpekler
Yazar: Mario Vargas Llosa
Çevirmen: Roza Hakmen
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 448
Yazarın yirmi üç yaşındayken yazdığı Kent ve Köpekler adlı bu romanda iki ayrı dünya iç içe girer, birbiriyle çarpışır ve birbirini tamamlar.
Olay, Peru nüfusunun üçte birini barındıran dört milyonluk başkent Lima’da, bir askeri kolejde geçer. Bu okulda iki zorlu yıl geçiren yazarın kişisel deneyimleri, anlatının nesnelliğini sağlamakta, inandırıcılığını artırmaktadır.
Romanda anlatılan bu askeri kolejin başlıca özelliği, zenginlerle yoksulların, beyazlarla kızılderililer, siyahlar ve melezlerin, büyük ve küçük burjuva çocuklarıyla halk çocuklarının, suçlu çocukların bir arada bulunmasıdır. Merkezinde gerçek erkek olma eğitiminin yer aldığı bu olaylar dizisinde bütün Latin Amerika toplumu gözler önüne serilmektedir.
