Kadim mitlerin günümüz anlatılarıyla, masalların tarihle birlikte dokunduğu, zengin, eğlenceli ama trajik; aynı anda hem gerçekçi hem de fantastik bir başyapıt, Geceyarısı Çocukları… XX. yüzyılın en iyi 100 romanından biri…
Geceyarısı Çocukları
Yazar: Salman Rushdie
Çevirmen: Aslı Biçen
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 704
Anlatacak öyle çok hikâye var ki, bir sürü, birbirine geçmiş bir hayatlar olaylar mucizeler yerler rivayetler bolluğu, olanaksızla olağanın son derece yoğun bir karışımı! Ben bir hayat yutucusuyum ve beni tanımak için, bir tek beni tanımak için sizin de bütün hepsini yutmanız lazım.
15 Ağustos 1947, geceyarısı saat on ikide, Hindistan’ın bağımsızlığının ilan edildiği anda dünyaya gelen Salim Sina, basında ilgi odağı olup Başbakan Nehru tarafından kutlanır. Ancak bu tesadüf, kahramanımız için beklenmedik sonuçlar doğuracaktır. Zira kendisi gibi aynı saat doğmuş bin çocukla telepati kurmak ve tehlikeleri koku alma duyusuyla sezmek yetenekleri bahşedilmiştir kendisine. Bu yolla içinden çıkılmaz bir biçimde ülkesinin tarihine bağlanan Salim, zaman içinde yol aldıkça modern Hindistan’ın zaferlerine, felaketlerine, trajedilerine ve büyük çelişkilerine ayna olur.
Kadim mitlerin günümüz anlatılarıyla, masalların tarihle birlikte dokunduğu, zengin, eğlenceli ama trajik; aynı anda hem gerçekçi hem de fantastik bir başyapıt, Geceyarısı Çocukları… XX. yüzyılın en iyi 100 romanından biri…
Michael K : Yaşamı ve Yaşadığı Dönem
Yazar: John Maxwell Coetzee
Çevirmen: Tülin Nutku
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 211
Michael K: Yaşamı ve Yaşadığı Dönem’de, hem bedensel hem de ussal bakımdan ayrıksı bir karakterin, anlayamadığı ve denetleyemediği koşullar karşısındaki trajik ikilemini anlatıyor. Öykünün kahramanı Michael K, Franz Kafka’nın çektikleri acının anlamını hiçbir zaman çıkaramayan karakterlerinin soyundan geliyor.
Coetzee, Siyah olsun, Beyaz olsun, kendi çocuklarını bağımlılara, asalaklara ve mahpuslara dönüştüren Güney Afrika’nın hüznüne sessiz bir ağıt yakıyor.
Parrot ile Olivier Amerika’da
Yazar: Peter Carey
Çevirmen: Handan Saraç
Yayınevi: Ayrıntı Yayınları
Sayfa Sayısı: 496
ki kez Man Booker Ödülü kazanmış edebiyat dahisi Peter Carey, gerçek bir ustalık eseri olan Parrot ile Olivier Amerika’da ile üçüncüyü de hak ettiğini gösteriyor. Edebiyat dünyasının bu dil sihirbazı yarattığı karakterlerle bizi 1830’ların Amerika’sına götürmekle kalmıyor, Parrot’ın kişiliğinde Charles Dickens’ın, Olivier’nin kişiliğinde ise Alexis de Tocqueville’in gözleriyle o günlere dair eşsiz gözlemlerde bulunuyor.
Kitap boyunca eski kıta Avrupa’yla yeni dünya Amerika kıyaslanıyor, bir aristokratla bir reformistin gözünden. Bir eleştirmenin benzetmesiyle: “Kristof Columbus Amerika’yı keşfetmiş olabilir ama yeni romanıyla Carey okurlara bu kıtayı yeniden keşfetme zevki veriyor.”
Alexis de Tocqueville’in hayatından esinlenerek yaratılmış roman kahramanı Olivier Fransız Devrimi sonrasında doğma talihsizliğine uğramış genç bir aristokrattır ve artık kendisini Fransa’da politik olarak imkansız bir konumda görmektedir: Kendisi “liberal bir modern erkek” olduğu halde “hâlâ soylu sınıftan”dır ve dolayısıyla suçlu biridir.
Parrot ise gezgin bir matbaacının oğludur; sanatçı olmak istemiş ama bir uşak olmanın ötesine geçememiştir.Görünürde hapishanelerini incelemek için ama aslında yeni bir devrime daha dayanamayacağından Amerika’ya doğru yola koyulan Olivier’nin yanına annesi hem bir casus hem de koruyucu olarak Parrot’ı verir. Bu heyecanlı Yeni Dünya, parası, kadınları, ceza sistemi, demokrasisi, sanatı, kısacası her şeyiyle onları kuşatacak, benzersiz bir ikili olarak bizi hem güldürecek hem de eğlendirecektir.
“Peter Carey’in eserlerini okuyan herkes onun ne kadar baştan çıkarıcı, kıtalar ve asırlar arasında maharetle gezinen, bizi keşfettiği ve hayal ettiği dünya her neyse ona inandıran çılgın bir fikir cambazı olduğunu bilir. Belki de bu hikâye anlatma ustasının en cazip ve en heyecanlı eseri olan bu kitabın kahramanları, Parrot ve Olivier bizi 1830’ların kaba, vahşi ve karmaşık Amerika’sına götürüyor. Onun yazıları hep canlı, güçlü ve müzikal olmuştur. Açın kitabı ve Peter Carey’in şarkısını dinleyin.”
Paul Auster
Savaş Işığı
Yazar: Michael Ondaatje
Çevirmen: İlknur Özdemir
Yayınevi: Alfa Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 310
Yıl 1945. Londra hâlâ Almanların hava saldırılarının bıraktığı tahribatın ve savaş yıllarının yıkımını yaşıyor. On dört yaşındaki Nathaniel ile ablası Rachel’ın anne ve babası, onları Gece Kelebeği adını taktıkları tuhaf bir adama emanet ederek ve Singapur’a gittiklerini söyleyerek Londra’dan ayrılırlar. Yasadışı işler yaptığından kuşkulandıkları Gece Kelebeği, iki kardeşi hiç alışık olmadıkları tiplerle tanıştırır. Hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığı bu yeni ortamda, iki kardeş ortak bir hikâyeleri olan bu insanların çevresinde hayatı öğrenirler.
On iki yıl sonra İngiliz Gizli Servisi tarafından savaş yıllarına ait dosyaları incelemekle görevlendirilen Nathaniel, eskiden bilmediği ve anlayamadığı her şeyin üzerindeki örtüyü, belleğinin ve araştırmalarının yardımıyla kaldıracak, annesinin geçmişinin izini sürecek ve onu ancak o zaman tanıyacaktır.
Michael Ondaatje bu yolculuğu, bellek, sadakat ve insan ilişkilerine dair unutulmaz bir romana dönüştürüyor.
Nehrin Dönemeci
Yazar: V. S. Naipaul
Çevirmen: Aslı Biçen
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 360
“Dünya böyledir; bir hiç olanların, hiç olmaya boyun eğenlerin dünyada yeri yoktur.”
Bağımsızlığını yeni kazanan adsız bir Afrika ülkesinde, kıtanın iç bölgelerindeki tenha bir kasabaya taşınan Salim’in hayata tutunma çabasını anlatan Nehrin Dönemeci bu satırlarla açılıyor. V.S. Naipaul bu romanda, tehlikeli derecede cezbedici modern dünya ile kendi geçmişi ve âdetleri arasında kısılıp kalmış bir ülkenin portresini çiziyor. Bir yanda Büyük Adam’ın zorlamasıyla yaşanan yalan hayatlar, diğer yanda kaos, şiddet, cehalet ve yoksulluk; bağımsızlığın ağır yükü altında ezilen ülke, Salim gibi eğitimli gençleri bile âciz bırakıyor, kaçmak ya da kalmak arasında bir tercih yapmaya zorluyor.
Geçiş Ayinleri
Yazar: William Golding
Çevirmen: Bülent Doğan
Yayınevi: Sel Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 255
Vaftiz babasının torpiliyle yerleştirildiği resmi görevine başlamak üzere olan Edmund Talbot’u taşıyan savaş gemisinden bozma köhne yolcu gemisi, İngiltere’den Yeni Dünya’ya varmak üzere demir alır. Bir lord edasıyla güverteye adım atan genç adam bütün yolculuğu günlüğüne kaydeder. Gemiciler, askerler ve göçmenlerle dolu gemide daha ilk günden kaptanla iktidar mücadelesine giren küstah Talbot, su üzerindeki bu küçük dünyanın koşullarını kabullenmeye çalışırken beklenmedik olaylarla karşılaşacaktır. İngiliz sosyal ve sınıfsal yapısına has özelliklerin, güvertenin tümüne ve kamaralara sızdığı bu klostrofobik gemi, bir utanç tiyatrosuna sahne olacaktır.
2. Kitap: Yan Yana
3. Kitap: Aşağıdaki Yangın
Aç Yol
Yazar: Ben Okri
Çevirmen: Berrin Karayazıcı Aksoy
Yayınevi: İmge Kitabevi
Sayfa Sayısı: 576
Bir peri çocuktur Azaro, peri dostlarının pastoral dünyasına dönmeden önce kısa bir süre bu dünyada yaşamak için doğan. Ama yaşayanların dünyasında kalmayı seçer o.
Aç Yol, İnsanı büyüleyecek denli lirik ve özgün bir anlatıma sahiptir. Roman, Azaro’nun hayal dünyası içinde art arda sıralanan imgelerle epik bir destan havasında akıp gider. Ben Okri Aç Yol sayesinde tüm eleştirmenlerin de dediği gibi bugüne kadar eşi benzeri yazılmamış bir başyapıt kazandırmıştır dünya edebiyatına. Azaro’nun hayal, hareket, heyecan, umut ve süprizlerle dolu, zengin ve kışkırtıcı bir dünyası vardır. Bu dünya aynı zamanda Nijerya’yı ve oradaki yoksulluğu, ezilmişliği ve bunların evrensel boyutlarını şiirsel ve son derece dokunaklı bir dille aktarır bize.
Küçük Azaro gelmiş geçmiş roman kahramanlarının en sevimlisi ve bir o kadar da duyarlısıdır. İmgeler hayal-gerçek karşıtlığı içinde tüm masumiyetiyle bir çocuğun bakış açısını yansıtırken öykü, insani ve siyasi çağrışımların ötesine taşar ve bizi harika bir anlatım ve olay örgüsünün içine çekiverir.
“Savaş sonrası romanlarının en iyilerinden biri.”
The Times
Q
Yazar: Luther Blissett
Çevirmen: Utku Lomlu
Yayınevi: Everest Yayınları
Sayfa Sayısı: 770
31 Ekim 1517’dekeşiş, endüljans satışına karşı kendi eliyle doksan beş doksan beş tez yazarak Wittenberg Kilisesi’nin kuzey kapısına asıyor.
İsmi Martin Luther.
Bu hareketiyle Reform başlıyor.
Olayların başlangıç noktası bu. Bir çağın parçalarını bir araya getiren hatıralar. Benim çağımın.
Ve düşmanımın: Adı Q.”
Ayaklanmaların, düşünce savaşlarının, mezhep savaşlarının, mezhep ayrışıklarının yol açtığı katliamların ortasında adsız bir isyankâr ve bir ajan: Q.
Yüzlerce Avrupalının aynı kimliği benimseyip paylaşmasıyla hayat bulan “Luther Blissett”projesi. Ve bu projenin bir parçası olan dört adamın kaleminden anlatılan özel bir hikâye…
Lavinia
Yazar: Ursula K. Le Guin
Çevirmen: Gürol Koca
Yayınevi: Metis Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 288
Vergilius’un Aeneas’ında, yiğit savaşçı Aeneas rakiplerini alt ederek Latium kralının kızı Lavinia’yla evlenir ve Roma İmparatorluğu’nun temellerini atar. Destanda Lavinia’nın ne belirgin bir rolü, ne de kendine ait bir sesi vardır. Ursula K. Le Guin işte bu ihmal edilmiş karakteri alıp ona hak ettiği sesi veriyor ve büyük şairin destanında anlatmadıklarını onun gözünden, onun dilinden anlatıyor. Lavinia savaşın doğasını ve erkek-egemen toplumu sorgulayan; insanı insan, toplumu toplum yapan değerleri irdeleyen; edebiyatın gücünü vurgulayarak kurguyla gerçeklik arasındaki çizgiyi bulanıklaştıran yaratıcı bir roman: Büyük bir destanda küçük bir rolü olan güçlü bir kadının kendi destanı.
Tom Jones
Yazar: Henry Fielding
Çevirmen: Mina Urgan
Yayınevi: İletişim Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 1064
Tom Jones aslında kötü biri değildir; biraz kendine hâkim olabilse ne kadar ahlâklı ve faziletli olduğunu herkese gösterecektir. Asabiyeti ve kasabanın kızlarına düşkünlüğü yüzünden üvey babasının evinden kovulan Tom tüm parasını kaybeder ve kendini hovardaların, ahmakların, ikiyüzlülerin, müşfiklerin ve alçakların karşısına çıktığı bir yolculuğun ortasında bulur. Yayımlandığı 1749 yılında “gayrimeşru ilişkiler, zina ve türlü cinsel münasebetlerle dolu karmakarışık bir hikâye” olmakla eleştirilen bu kitabın kahramanı, bugün hâlâ yazıldığı günkü gibi okurlarını şaşırtmayı sürdürüyor.
“Aradan geçen iki yüzyıl Fielding’in gerçekçiliğinden bir şey götürmedi. Mizah anlayışı bizim için, bulunduğumuz asırdaki herhangi bir yazarınkinden daha tanıdıktır.”
Kingsley Amis
“İngiliz romanının babası olan yüce Henry Fielding’in eşsiz, halkına özgü mizah anlayışı ve karakterlerini derinlemesine ama kendiliğinden sergileyişine bugün onu takip edenlerden kimse erişemedi.”
Walter Scott
Deniz Deniz
Yazar: Iris Murdoch
Çevirmen: Nuray Önoğlu
Yayınevi: Ayrıntı Yayınları
Sayfa Sayısı: 512
Deniz Deniz’in ana karakteri Charles Arrowby, günün birinde deniz kıyısında bir evde inzivaya çekilmeye karar vermiş, yaşlanmakta olan ünlü bir tiyatrocudur. Prospero Sendromu denen bir dertten mustariptir: Bir aktör olarak ilgi uyandıran bir karakterdir; yalnızca seyirci açısından değil, meslektaşları açısından da. Artık, diye düşünür Arrowby, güçlerine teslim olmanın; inzivada kâmilce, doğayla uyum içinde yaşamanın, yüzerek ve yürüyerek, basit ama eksantrik yemekler hazırlayarak, hayat ve geçmiş üzerine düşünerek bir günlük/anı/roman yazmanın (yazdıklarının ne olacağına bir türlü karar veremez) sırasıdır. Kalkıştığı işi değerlendirirken utangaçça edebi ve teatraldir:
Fakat hayatımın asıl olayları geçmişte kaldı ve “sükûnet içinde hatırlamak” dışında yapacak bir şey yok artık. Egoizmle geçmiş bir hayattan pişmanlık duymak mı? Tam olarak öyle değil ama onun gibi bir şey. Elbette tiyatronun hanımları ve beylerine asla böyle söylemedim; gülmekten ölürlerdi.
“(…) Deniz Deniz, bizi başlıca ifritlerimizle yüzleştiren çok güzel, karmaşık ve ironik bir roman: Korku, kıskançlık, kibir, haset, yanlış kişiye duyulan aşkın acısı ve hayhuyu; ister savaş alanında olsun ister evimizin mahremiyeti içinde, şiddet kullanma içgüdüsü. Böyle bir eserde tek bir izleği çekip çıkarmaya olanak yoktur…”
john Burnside
Timothy Archer
Yazar: Philip K. Dick
Çevirmen: Artemis Günebakanlı
Yayınevi: Altıkırkbeş Basın Yayın
Sayfa Sayısı: 280
P. K. D’den esrik bir kutsal kitap denemesi!
Ve elbette İsa neden bir torbacı olmasın ki!
Haşhaş Denizi
Yazar: Amitav Ghosh
Çevirmen: Süha Sertabiboğlu
Yayınevi: Alfa Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 592
Bu heyecan dolu destanın merkezinde Ibis var, bir gemi; İngiltere ile Çin arasında, 19. yüzyılda patlak veren Afyon Savaşları öncesinde, Hint Okyanusunu aşmaya çalışan geminin bu çalkantılı yolculuktaki mürettebatı denizcilerle birlikte kaçaklar, serseriler ve hükümlülerdir: Sömürgelerde ayaklanmaların yaşandığı bir dönemde kaderin Hintlilerle Batılıları, ailesinden kaçan köylü kadın Dîti’den Amerikalı melez bir denizciye, iflas etmiş bir racadan bir afyon tacirine kadar her kesimden, her ırktan insanı bir araya getirdiği bir dönem. Aileleriyle olan eski bağları silinip gittikçe onlar kendilerini gemi kardeşleri olarak görürler ve kıtalara, ırklara ve kuşaklara yayılan beklenmedik bir hanedan doğar. Ganj’ın kıyılarındaki yemyeşil haşhaş tarlaları, fırtınalı denizler, Kanton’un egzotik arka sokakları bu soluk kesici romanın fonunu oluşturuyor.
2. Kitap: Dumanlı Nehir
3. Kitap: Ateş Tufanı
Çarpık Dünya
Yazar: Vladimir Nabokov
Çevirmen: Levent Mollamustafaoğlu
Yayınevi: İletişim Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 245
Ortalama İnsan partisini kurduğunda bir tür küçük saray ahalisi ve korumaları onu karşılamak için ordaydı. Takipçilerinin her birinin küçük bir kusuru ya da bir eğitimcinin meyve kokteyli içtikten sonra söyleyebileceği gibi “geçmişlerinde bir güvensizlik” vardı: oğlanın biri sürekli yüzündeki çıbanlardan şikâyetçiydi, diğeri marazi bir utangaçlığa sahipti, üçüncüsü yanlışlıkla bebek kız kardeşinin kafasını uçurmuştu; dördüncüsü o kadar kötü kekeliyordu ki, o sözcüğün başındaki bir p ya da b ile boğuşurken gidip kendinize bir çikolata alıp gelebilirdiniz.
“Modern romanda algılarının çeşitliliği, gücü ve zenginliği bakımından Nabokov’a rakip çıkabilecek bir yazar yoktur.”
Martin Amis
Gökdelen
Yazar: J. G. Ballard
Çevirmen: Dost Körpe
Yayınevi: Sel Yayıncılık
Sayfa Sayısı: 168
Her şeyin kontrol altında olmasının değişmez kural olduğu modern dünyada, kontrol mekanizması bozulursa birden, modern insandan geriye ne kalır?
Dış dünyadan izole, sakinlerinin tüm ihtiyaçlarını dışarı çıkmadan giderebilecekleri bir sisteme sahip, upuzun gökdelenlerden oluşan dev bir site dışarıdan nasıl görünür? Gazete ve televizyonlardaki lüks site reklamları gibi mi? Güvenli? Sıcak? Zengin? Huzurlu?
“Gökdelen”in hikâyesi tam da böyle bir dünyada başlıyor.? ?Gökdelen sakinlerinin kalplerine yayılan küçük nefret tohumları, “üst, orta ve alt kattakiler” arasında giderek vahşileşen akıl almaz derecede şiddetli bir savaşa dönüşüyor. Kaosun merkezinde ise sitenin kalbi olan tüketim katedrali, dev bir alışveriş merkezi yer alıyor.
Sonrası Ballard’ın ağzından anlatılan bir modernizm masalı. Ve tüm modernizm masalları gibi, sonu iyi bitmiyor. Ballard’ın çizdiği distopik dünya korkutucu, şiddet dolu ama gerçek: Erk, yetki ve sahip olma arayışıyla, bu arayışın getirdiği kırgınlık ve kızgınlıklarla harmanlanmış bir tüketim kültürünün patlaması…
