Avignon Beşlisi, Budizmin beş öğesini (özdeksellik, duygu, algı, zihinsel biçimlenme, farkında olma) temel alan, insan kişiliğinin ayrımını tartışma konusu yapan bir “Tibet romanı” yazmayı amaçladığını söylüyor.
İlginizi Çekebilir: İskenderiye Dörtlüsü
Monsieur ya da Karanlıklar Prensi
Yazar: Lawrence Durrell
Çevirmen: Seçkin Selvi
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 344
Çağımızın en büyük romancılarından biri olan Lawrence Durrell ünlü İskenderiye Dörtlüsü’nden sonra, bu kez yazarın 1974-1985 yılları arasında yazdığı başyapıtı Avignon Beşlisi’yle karşımıza çıkıyor.
İskenderiye Dörtlüsü’nü, yapısal özellikleri bakımından bir “Avrupa romanı” sayan yazar, Avignon Beşlisi’yle Budizmin beş öğesini (özdeksellik, duygu, algı, zihinsel biçimlenme, farkında olma) temel alan, insan kişiliğinin ayrımını tartışma konusu yapan bir “Tibet romanı” yazmayı amaçladığını söylüyor.
Monsieur ya da Karanlıklar Prensi’nde anlatı, hangisinin kurmaca olduğu şimdilik bilinmeyen, biri ensestin, öteki eşcinselliğin izlerini taşıyan “aşk üçgeni”nin çevresinde yoğunlaşmakta ve her ilişki, kendisinden daha derin, bir başka ilişkiyi; her durum, kendisinden daha geniş boyutlu bir durumu açımlamaktadır. Öte yandan özellikle çağdaş dünyanın reddi anlamına gelecek ipuçlarıyla birlikte Monsieur’nün, yani Şeytan’ın egemen olduğu çağımız irdelenmektedir.
Livia ya da Diri Diri Gömülmek
Yazar: Lawrence Durrell
Çevirmen: Seçkin Selvi
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 240
Avignon Beşlisi’nin ilk kitabı olan Monsieur ya da Karanlıklar Prensi’nin sonunda, yazar Aubrey Blanford, eski dostu Constance’i akşam yemeğine beklemektedir. Beşlinin ikinci kitabı olan Livia ya da Diri Diri Gömülmek’in hemen başında ise, güçsüz ve yaşlı Blanford, Constance’in ölümüne üzülmekte, Monsieur’nün kahramanlarından biri olan bir başka yazarın, Sutcliffin kişiliğini irdelemektedir. Bu iki romancıdan hangisi ötekinin yaratıcısıdır?
Bu aynalar ve yansımalar oyununda, geçmişin karanlıklarından, sevilen kadınlar, ihanetler, yitik hayaller belirmeye başlar ve okur, Platon’un ünlü mağarasının eşiğinde bulur kendini. Aubrey Blanford, Livia’nın kız kardeşi Constance’i sevmiş, ama Livia ile evlenmiştir. Ancak arada bir engel vardır: Livia’nın lezbiyenliği. Livia ya da Diri Diri Gömülmek’in öbür kahramanları da aynı kişisel karmaşıklıkla aynalarda gezinirler. Lawrence Durrell, kesişen, paralel ya da ayrılan yollarda, okuru bu şiirsel dolambacın içinde dolaşmaya çağırır.
Okurun, bu dolambaçta yitip gitmemesi için, romanın en önemli boyutu olan zamanı yakalaması gerekmektedir. Çünkü kılavuz, zamandır. Tıpkı beşlinin ilk kitabı gibi, Livia ya da Diri Diri Gömülmek de tam bir okuma şölenidir.
Constance ya da Yalnızlıklar
Yazar: Lawrence Durrell
Çevirmen: Ülker İnce
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 464
İkinci Dünya Savaşı sonrası İngiliz edebiyatının en özgün romancılarından Lawrence Durrell’ın ünlü İskenderiye Dörtlüsü’ndeki tensel ve yabansı romanları, onu, 1960’ların Avrupa’sında yaşanan cinsel devrimin bir tür “peygamber”i durumuna getirmiştir. İskenderiye Dörtlüsü’nün ardından, 1974-1985 arasında on bir yılda tamamlanan Avignon Beşlisi ise, hayranlarının Nobel Edebiyat Ödülü’nü almasını bekledikleri yazarın saygınlığını bir kat daha artırmıştır.
Birbirini izleyen Monsieur ya da Karanlıklar Prensi, Livia ya da Diri Diri Gömülmek, Constance ya da Yalnızlıklar, Sebastian ya da Güçlü Tutkular ve Quinx ya da Kusursuzluk Peşinde adlı romanlardan oluşan Avignon Beşlisi, genel anlamda İkinci Dünya Savaşı öncesi ve sonrasında geçmekle birlikte, okuyucuyu uçsuz bucaksız bir zaman ve mekân âleminde edebî bir yolculuğa çıkarır.
Beşlinin üçüncü kitabı olan Constance ya da Yalnızlıklar, kralların ve papaların antik kenti Avignon’dan Doğu Akdeniz’in gizemli Mısır’ına uzanan bir mekân zenginliğinde, insanoğlunun ruhsal derinliklerini, insan ilişkilerinin karmaşıklığını sorgular.
Sebastian ya da Güçlü Tutkular
Yazar: Lawrence Durrell
Çevirmen: Ülker İnce
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 248
Sebastian; Monsieur, Livia ve Constance’tan sonra Avignon Beşlisi’nin dördüncü kitabı.
Ölmek, öldürmek, intihar, çaresizlikten kaçınılmaz son olarak kabul edilen ölüm… Mısır’daki gnostik bir intihar derneğinin üyesi Affad’ın deyimiyle “korkunç derece çekici, insanları devindiren bir tutku” olan ölüm. Durrell romanını aşk ile ölüm kutuplarının arasına yerleştiriyor. Mısırlı Affad ile İngiliz Constance’ın birlikteliğinde kusursuz bir cinsellik ve aşkı anlatıyor. Doğu ile Batı ekseninde, bir ayağı Avrupa’da diğer ayağı Mısır’da, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönem ele alınıyor kitapta. Bu iki dünya hep yan yana ve iç içe; tıpkı kadın ile erkek gibi.
Piyangodan büyük ikramiye kazandığını öğrenen biri gibi hiçbir şey söylemeden, anlayamadan duruyordu. İlk kez olarak ölümün korkunç çekiciliğini anladı, insanları devindiren ölüm tutkusunu. Korku ve tutku. Belleğin uzak köşelerinden Constance’ın (bu konuyu tartışırlarken bir gün dediği gibi) şöyle söylediğini duydu: “Belki de sen bilmeden, farkında olmadan şizoidsin!” Affad o zaman buna gülmüştü, çünkü onun karşı karşıya olduğu gerçeklik bağlamında bu tür formüllerin ne anlamı olabilirdi?
Quinx ya da Kusursuz Adamın Öyküsü
Yazar: Lawrence Durrell
Çevirmen: Can Ömer Kalaycı
Yayınevi: Can Yayınları
Sayfa Sayısı: 232
Quinx, Avignon Beşlisi’nin beşinci ve son kitabı. Böylece, Monsieur’yle başlayıp Livia, Constance ve Sebastian’la devam eden dizi tamamlanmış oluyor. Constance, Livia, Sutcliffe ve Blanford’un çarpıcı kişiliklerinin bir kez daha sergilendiği, ilişkilerin olgunlaştığı, kahramanların yine aşk ile ölüm arasında karmaşık yolculuklara çıktığı bu kitapta da, Doğu-Batı ekseni üzerinde tartışmaya açık gelip gitmeler ana izleklerden biri. Lawrence Durrell bu romanıyla iç içe girmiş Doğu-Batı ilişkisini, aşkı ve ölümü de içerecek biçimde irdeler. Çağımıza damgasını vurmuş romancılardan Lawrence Durrell’ın, İskenderiye Dörtlüsü’yle birlikte bir diğer başyapıtı Avignon Beşlisi’ni bu kitapla tamamlayıp okurlarımıza sunuyoruz.
